Heerlijke vakantie gehad, al weer lekker op gang gekomen, en weer mijn eerste blog na de zomer – al de 50^e in de reeks! Als onderwerp kies ik maar een van de spannendste uitdagingen voor het komende jaar: het tot stand brengen van een Huis van Alles in alle dorpen van onze gemeente. Nou hebben de meeste dorpen al een dorpshuis, of het nou het Wierickehuis, Custwijk, de Kaag of het Evertshuis heet. De vraag is of het concept van Huis van Alles overal past, maar bovenal: hoe gaat het lekker draaien?

Het idee is net zo eenvoudig als het sympathiek is. Het is ontstaan toen we in het Innovatie Atelier met zo’n 30 mensen uit de gemeenten nadachten over de gewenste vernieuwingen in zorg en welzijn. Een plek waar je gemakkelijk binnenloopt, welkom bent. Een plek waar spullen gerepareerd kunnen worden en spelletjes gespeeld. Waar eten wordt bereid en opgegeten. Waar mensen niet eenzaam hoeven te zijn, een beetje zorgzaamheid nabij is, Nederlandse taal wordt geleerd,  op kinderen wordt gelet, boeken uitgeleend, raad gegeven. Kortom, een warme plek van aandacht in ieder dorp.

En nu komt het er op aan om dat ook te gaan organiseren.  Waar gaan we dit allemaal doen, wat kosten huur en inrichting, wie zet de koffie, wie is verantwoordelijk, is er lichte zorg voor wie dat nodig heeft. De mensen van Kerverland in Waarder staan er al klaar voor. Ben deze zomer eens binnen gelopen bij De Tafel aan de Boesemsingel, een voorloper van dit concept. Mirjam van Veen - de nieuwe directeur van SAM Welzijn – loopt over van energie om er vorm aan te geven. Het is niet alleen een Huis van Alles, maar een echt product van de participatie samenleving, een Huis van Iedereen!

De totale uitgaven van de gemeente zijn jaarlijks zo’n 60 miljoen. Voor jeugdzorg en sociale zaken (bijstand) beheer ik daarvan zo’n 12 miljoen, ongeveer één-vijfde. Ik ben dus de big spender van de gemeente. Om de begroting op orde te krijgen pas ik ook hier het ADHD toe: Altijd De Helft Doctrine. Best een hoge ambitie! Deze week behandelde de gemeenteraad de kaders van de begroting, en ook daar was de vraag: is dit wel realistisch, om tot een halvering te komen?

Het maakt in ieder geval creatief. Bij de jeugdhulp heet dat normaliseren en ontzorgen. Als de jeugdhulp in Nederland in de afgelopen jaren is verdubbeld, kan de gemeente het dan ook weer halveren? Door met het jeugd preventie fonds kinderen die wankelen een buddy te geven. Er zijn inmiddels 5 werkgroepen met experts bezig om voorstellen te maken hoe we de zorgplicht nakomen en de steun toch weer gewoon in de buurt organiseren. En werkgevers zetten zich inmiddels in om het aantal mensen in de bijstand te halveren. Zou het kunnen?

En zou het nou erg zijn als we die hoge ambitie niet helemaal halen? Wat mij betreft niet – ik zou het pas jammer vinden als we het niet eens geprobeerd zouden hebben. En al halen we maar een deel van de doelstelling, dan bespaart dat de gemeente toch nog heel veel geld. En wat nog belangrijker is: dan hebben we het leven van heel wat mensen weten te ondersteunen. Omdat het om mensen gaat, werd ook in de gemeenteraad beaamd! Voorlopig even zomer periode, beetje vakantie, beetje werken. Daarna weer vol aan de bak – mijn volgende blog verschijnt 4 september.

De gemeente oefent zich “een onderheid met overdanen” te zijn. De gemeente is maar een kunstmatig iets – het echte leven speelt zich af in de dorpen. Dat proberen we waar nodig goed te ondersteunen. Daarom vinden we de dorpsoverleggen belangrijk, en dat gaat steeds beter. Ook de gemeenteraad past zich aan, en legt dorpsbezoeken af. Vorige week werd dat voor het eerst gedaan met een bezoek aan Reeuwijk Dorp.

De interessante vraag is natuurlijk: hoe doe je dat dan. Beleg  een vergadering, en stel de vraag: “wat vind u van de gemeente”, dan krijg je voorspelbare antwoorden. En dus was er een nieuw experiment. De gemeenteraadsleden gingen tevoren op de koffie, om daar een gesprek te voeren “over het leven”. Jazeker – gewoon een gesprek over het leven van alle dag. Hoe is het om wakker te worden in Reeuwijk Dorp. Waar word je blij van, wat is er lastig, hoe doe je dat.

De terugkoppeling van deze gesprekken leverde een beeld op van tevreden en gelukkige mensen, over saamhorigheid, het kunnen terugvallen op elkaar. “Niemand is belangrijk, iedereen is belangrijk”. Zo is de sfeer als je praat over het leven. Dan de afronding van het bezoek, in de kantine van Vergeer Kaas, waar raadslid Arie de Groot met de microfoon rondliep. Toen ontstond gelijk weer een klaagmuur over het verkeer, de voorzieningen en de bezuinigingen. Toen werd het weer een rituele bijeenkomst. Geef mij maar een goed gesprek over het leven.

Joop Govaars is een Bodegraafse vastgoed ondernemer met een droom. Hij wil een woonconcept ontwikkelen met meerdere generaties bij elkaar in één gebouw, waardoor er ook onderlinge hulp ontstaat. De senior blijft enthousiast door de kleintjes waarop ze passen of die ze bij het huiswerk helpen. De jongeren voorkomen vereenzaming of hulp afhankelijkheid van ouderen; het klinkt als een ideale wereld. Noem het een burgerinitiatief, en u snapt dat ik graag zo af en toe een rondje met hem meedenk.

Deze week heb ik een kleine kennistafel voor hem georganiseerd. Ik had ook mijn oud collega Rob Hagens uitgenodigd. Met hem had ik eerder in Frankrijk kennis gemaakt met de ambitieuze organisatie Vivalib, die voor het wonen zoekt naar de “mixité intergenerationelle”. Juist ja, ook daar ging het om generaties via het wonen bij elkaar te brengen. Frankrijk was al wat eerder aan het vergrijzen geslagen. Vooral de aangepaste bouwtechniek, waarbij ze bij Alzheimer de afhankelijke periode met 8 jaar kunnen uitstellen is heel indrukwekkend.

En ik had Peter van der Gugten aan tafel uitgenodigd, de meeste creatieve en doorzettende ontwikkelaar die ik ken. Naar ik verwachtte de juiste mixité om Joop Govaars met zijn droom op stoom te brengen. Je hebt van die ontmoetingen waar je alleen maar de mensen bij elkaar hoeft te brengen, en verder niets meer hoeft te doen. Zo ook nu. De essentie van een gemeente is niet wat er op het gemeentehuis gebeurt, maar wat er buiten tot stand gebracht wordt – en dat zou wel eens een meergeneratie huis kunnen zijn.

We hebben er weer een initiatief bij in de gemeente: Walk & Talk. Ik was dinsdag bij de start van de eerste bijeenkomst, bij Everts. Ook de bibliotheek is hierbij betrokken. Zo’n 18 mensen waren er op af gekomen, om zichzelf en elkaar te versterken in hoe ze zich presenteren, een brief schrijven, een netwerk opbouwen. Kortom: kansen vergroten om mee te doen. Een vergelijkbaar initiatief als eerder WerkVinden 2.0, waarmee trouwens ook wordt samengewerkt.

Walk & Talk is eerder al gepresenteerd in het Innovatie Atelier dat iedere maand plaatsvindt, ook deze vrijdagmiddag weer. Een bruisende kring van mensen en organisaties in onze dorpen die elkaar versterken, en kleinschalige vernieuwing maken. Dat is de bedoeling: dicht bij de mensen, in hun eigen buurt, makkelijk kunnen binnen lopen, precies de steun ervaren die je nodig hebt. Je kunt heus heel wat, maar soms lukt het net niet, en kan je dan gemakkelijk bij dat steuntje in de rug. Mag dat er straks in ieder dorp zijn. Walk & Tak is daarvan een goed voorbeeld.

Gisteren op bezoek geweest bij Maurits Versteegh van de Rabobank. Zij hebben een “Dichtbij Fonds” dat vaak zulk soort initiatieven helpt. Past bij hun achtergrond als coöperatieve bank, die goed geworteld is in de samenleving. Precies waar het Innovatie Atelier ook mee bezig is. Al is het uitwerken van een coöperatie nog helemaal niet zo eenvoudig. Maar het is al fijn als je elkaar wilt helpen. De gemeente heeft ook niet alle kennis in huis, samen kom je verder – net als bij al die nieuwe initiatieven die nu ontstaan. Ik kan het ook tot motto nemen voor mijn wethouderschap: Walk & Talk!

We gaan er als gemeente financieel weer bovenop komen. In de financiële kadernota die deze week aan de Gemeenteraad werd gestuurd staat alles wat overtuigt dat we weer op de goede weg zijn. En ik ben er apetrots op. De gemeente heeft zich ten doel gesteld om financieel orde op zaken te stellen en de enorme schuldenpositie te verlichten. B&W hebben zich als een ‘zakenkabinet’ aan die opdracht gezet. En ondanks de bizarre financiële gaten (zo ‘n € 3 mln) die we van de vorige penningmeester hebben geërfd laten we mooie cijfers zien.

Die voldoen aan de norm die we onszelf hebben gesteld: ieder jaar een half miljoen van de schuld aflossen; de begroting die we voor 2016 en volgende jaren presenteren kent die overschotten! Daarnaast zullen we alle winst uit projecten en verkoop van gebouwen direct gebruiken om af te lossen. Bovendien hebben we een extra slimmigheid bedacht: doordat de schulden dalen hoeven we ieder jaar minder rente te betalen, en dat bespaarde bedrag gebruiken we ook weer om extra af te lossen. Het motortje draait zo hard de goede kant op.

Tenslotte hebben we nog iets ingevoerd dat een antwoord geeft op de hoge gemeentelijke lasten, die overigens jaarlijks alleen nog met de inflatie stijgen, en niet meer. Het gemeentelijke aanslagbiljet eindigt voortaan met een ‘dividend uitkering’ van de gemeente: alles wat we in een jaar méér overhouden dan het half miljoen aan norm aflossing, zullen we weer teruggeven aan de bewoners. Het is gelukt! We worden financieel weer gezond, en weten toch de gemeentelijke taken aardig overeind te houden.

Vroeger gebruikte ik die term wel eens om stoom af te blazen: “fuut, fuut”. En in dit blog ook maar een keertje. Het gaat om het zwembad van Reeuwijk. Verzakt, lek en oud – het kost een vermogen (ruim een miljoen) om het de komende 10 jaar ook nog bruikbaar te houden. Er zijn alternatieven dichtbij (Gouda, Bodegraven, de Plassen). Dus wel logisch om de Fuut te sluiten, deze gemeenschap heeft al te lang financieel boven z’n stand geleefd. En een meevaller: we kunnen voor de Reeuwijkers ook nog meeliften op de nieuwe zwemvoorziening van Landal Greenpark.

Dat klinkt allemaal logisch, en voor mij als zakelijk bestuurder is de kous daarmee af. Maar oh, wat dreigt de Gemeenteraad slappe knieën te hebben. Grappig genoeg staat dat ook in het rapport van hun eigen Rekenkamer: we moeten bezuinigen, maar als het er op aan komt durft de Raad zelden een besluit te nemen. En ook nu weer. Het was al een onderwerp voor de verkiezingen, en we doen er al een jaar over om stapjes verder te komen. Ik hou van zorgvuldigheid, het ritme van een dorp, maar een beetje moed en leiderschap is ook wel fijn.

Ik hou ook van burgerinitiatieven. Ik moedig ze aan alle kanten aan. Maar die vragen ook om een respectvolle bejegening als ze buiten realistische kaders komen. Dan laat je mensen toch niet spartelen en hun tijd verdoen. Dan is het eerlijker om daar duidelijk over te zijn. Ik ben een optimist. En zie dat er in de Raad en het College vooral mensen zitten die het goed voor hebben met de gemeente, en in de eerste plaats de gemeente op zakelijke wijze weer financieel gezond willen maken. Dus na een lange aanloop binnenkort vast een dapper besluit. En ik zucht dan: fuut, fuut!

Er zijn van die gelegenheden die heerlijk verlopen, omdat ze het goede ritme hebben. Waarbij alles klopt. Gisteravond lekker op het fietsje over het jaagpad langs de Oude Rijn naar Nieuwerbrug. Ik had er ook gewoon zin in om naartoe te gaan. Lekker kopje koffie, gemoedelijk sfeertje. Joke Kaptein is de voorzitter van de WIN, het dorpsoverleg in Nieuwerbrug. Ze runt ook de enige nog overgebleven winkel van het dorp en kent echt iedereen. Ook wat extra mensen aan tafel die zich zorgen maken over het verkeer door hun straat. Over de kaart gebogen zoeken naar oplossingen.

En wat helpt er tegen vandalisme op de nieuwe volkstuin. De school gaat opgeknapt worden, is dat wel de beste keuze. Wat gebeurt er op de plek waar de huisarts nu noodcontainers bewoont. Zou er toch een haventje kunnen komen bij het Wierickehuis, als we de brug wat actiever bediend krijgen? En de nieuwbouw: ontwikkelt de aannemer de verkeerde woningtypes, of kunnen we een premie uitloven per nieuwe bewoner die vanuit de kring van collega’s en kennissen van elders wordt aangetrokken. Ideale marketing.

En denk niet dat het alleen maar praatje pot is. De handen gaan uit de mouwen. Voor het sociaal team kan best een groepje mensen worden geworven dat zich in de sociale kwesties wil verdiepen. En er zijn duizenden boeken op de kop getikt waarmee een eigen ruilbibliotheek wordt gestart – wel even helpen sorteren. En een netwerkje opzetten van “first responders” bij reanimatie. Als het nodig is kan ook de troefmarkt wel coöperatief gerund worden. Alles in het eigen ritme van Nieuwerbrug. Heerlijk, helemaal blij fietste ik in het donker weer over het jaagpad naar huis.

El Fath Moskee

Het liefst ben je trots op je eigen dorp. Maar groot was mijn schaamte toen op 8 mei de Volkskrant een foto van een halve pagina plaatste van onze moskee, bij een artikel over poldermoskeeën. De fotograaf had niet eens moeite hoeven  doen om het nieuwe gebouw te tonen midden in de polder, met wat weilanden en boerenslootjes er omheen. Verbannen uit het dorp, ver weg van onze gemeenschap. Precies waar ik me heel ongelukkig over voel, iedere keer als ik het zie. Waarom hebben we dat gedaan?

Maar er is ook positief nieuws. Afgelopen dinsdag zat ik in de delegatie van de gemeente die een jaarlijkse ontmoeting had met de kerkgemeenschappen in onze dorpen. En voor het eerst was daar ook een vertegenwoordiger van het moskee-bestuur bij uitgenodigd. Dris Bahkali was niet alleen op innemende wijze aanwezig, maar hij maakte diepe indruk op alle aanwezigen. De steun die de eerste volgelingen van de profeet Mohammed bij de christenen vonden, stelde hij model voor de wijze waarop wij ook nu in warmte met elkaar moeten leven.

Deze week wordt de nieuwe moskee geopend en is er open dag voor iedereen die nieuwsgierig is. Terwijl op allerlei plaatsen de spanning met de islamitische gemeenschap juist oploopt, hoop ik dat wij hier een fase van extra verzoening en verbinding aangaan. Vreedzaam, vol respect en warm door onderlinge hulprelaties, zoals we die op allerlei plekken in onze dorpsgemeenschap maken. Zijn we daar aan toe? En zullen we het uit schaamte maar nooit onze “poldermoskee” noemen, maar respectvol bij de volle naam: onze El Fath Moskee.

"Inkoop-gekte"

In mijn ochtendkrant deze week een ingezonden brief van een professional uit de jeugdzorg. Hij klaagt over de vele veranderingen, maar dat doen er wel meer. De kern van zijn betoog zat aan het einde: “Van dichtbij maak ik mee dat er enorm veel mensen uren, dagen, wekenlang bezig zijn in contractbesprekingen met alle gemeenten. Iedere gemeente wil iets anders. Een veelvoud van geld verdwijnt hierin….”. En bij de gemeenten geldt het andersom net eender. Hele colonnes medewerkers zijn bezig de zorg “in te kopen”, zoals dat heet.

Ik was deze week vrij, en onder het wandelen, tuinieren, koffie drinken door heb ik veel over deze vraag lopen piekeren. Ook ik ervaar het als een “inkoop-gekte”. Vorig jaar was het al helemaal een vertoning. Toen moesten we voor het eerst alle zorg contracteren, bij zo’n 35 afzonderlijke organisaties, om te kunnen garanderen dat voor iedereen de jeugdhulp gewoon doorliep. Op dit moment starten we de contracteringen voor 2016. En de vraag is dus helemaal: kan dat ook eenvoudiger, kan het anders?             Klik op foto voor vergroting

Wat zou er gebeuren als we afspreken dat de contracten gewoon doorlopen in 2016, en 2017. Scheelt heel veel tijd en gedoe. Bespaarde tijd die we wel beter kunnen gebruiken. Door na te denken of zo veel jeugdzorg echt wel allemaal nodig is. Of juist eenvoudiger geleverd kan worden door kinderen, ouders, sportcoaches, clubvrijwilligers, buren vaardiger te maken en hen te ondersteunen bij het oplossen van de problemen in de gewone leefwereld. Zou het echt anders kunnen?

Het is een bekende metafoor: het bijsturen van de overheid is soms als het wenden van een mammoettanker. Natuurlijk verandert die van koers, maar het effect merk je pas een hele tijd na het draaien aan het roer. Zo ervaar ik het ook met twee belangrijke taken die ik als wethouder heb. Ik wil het aantal mensen in de bijstand halveren (terug naar ruim 100), en ik wil de jeugdhulp halveren, zodat we van  € 6 miljoen de helft kunnen benutten voor extra’s rond opgroeien en onderwijs.

Aan creativiteit geen gebrek. Er zijn al werkgevers die meehelpen om mensen naar werk te coachen. Bij alle aanbestedingen van de gemeente leveren we iemand mee die aan het werk moet. We hebben een sociaal team dat aan de keukentafel helpt. Binnenkort een jeugd preventiefonds om kwetsbare kinderen een buddy te geven. Onlangs zei Piet Hein Donner in de Volkskrant dat vernieuwen binnen de oude structuren niet werkt. Zo is het, daarom halen we alles uit de kast. En in Binnenlands Bestuur stond dat wethouders van lokale partijen het meeste vernieuwen, logisch!

Maar ondanks dat alles: hoe lang gaat het duren voor we de resultaten kunnen zien. Het liefst heb je boter bij de vis. Een dankbare man op Koningsdag, die op de vrijmarkt bedankt omdat hij dankzij deze inzet weer werk heeft. Maar voorlopig daalt de statistiek nog niet. Mede door de extra instroom van statushouders is het aantal mensen in de bijstand zelfs toegenomen. En over de jeugdhulp is het nog moeilijk om de precieze cijfers op een rij te krijgen. Je voelt dat de mammoettanker de koers verbetert, maar hopelijk laten de cijfers dat ook snel zien.

Foto Rio 2016 Courtesy: Marinelink.com    

Nieuwerbrug gaf me een fijn en trots gevoel afgelopen week. En natuurlijk speelde daarbij mee dat ik juist nabij dat dorp ben geboren en opgegroeid. Maar er was ook heel wat meer reden voor.  Het nieuwe Wierickehuis werd geopend, en er was het jaarlijkse “Nieuwerbrug draait door”. Ik mocht er aan tafel aanschuiven en werd ondervraagd door gastheer Pepijn van de Burgt, die dat geweldig doet. Het ging vooral over de gemeentelijke houding. We zeggen niet graag meer “nee”, maar helpen liever een handje. Burgers komen vaak met initiatieven.

Tegenwoordig is dat weer een beetje bijzonder, lijkt het wel. Maar van oudsher was dat heel normaal.

Mijn vader was boer in Nieuwerbrug. Omdat hij al heel jong wees was moest hij al vroeg van school komen.

Dat belette hem niet om zijn steentje bij te dragen: hij nam zitting in het polderbestuur, zat zo’n beetje zijn hele leven in het bestuur van de Onderlinge Brandwaarborgmaatschappij van het dorp, en was lid van de Raad van Toezicht van de coöperatieve Boerenleenbank, en later van de Rabobank. Allemaal coöperatief, onderling, …heel modern dus, we organiseren het samen.

En zo gaat het weer. “Ons, dat zijn wij”, aldus Pepeijn van de Burgt. Nieuwerbruggers zelf hebben het roer overgenomen in het Wierickehuis.

Er waren veren te weinig om uit te delen aan alle vrijwilligers die hun steentje hebben bijgedragen. De rest van de dorpelingen kwam applaudisseren en indrinken.Een paar dagen later bij “Nieuwerbrug draait door” opnieuw.

Een bonte stoet aan mensen die initiatieven nemen en hun nek uitsteken kwam langs. Nieuwerbrug gaf een heerlijk optimistisch lente gevoel. Laat het maar lekker zomer worden.

Er werd deze week hard gewerkt op het Raadhuisplein, om bij de Buren van de Raad een groter en gezelliger terras te maken. Het wordt ook lekker voorjaar – doe even je ogen dicht en je voelt al weer hoe fijn het kan zijn om daar in de zomer lekker te genieten van gezelschap en een lekker drankje. Er zijn nog meer plannen in de maak om het aantal terrassen te vergroten. Tegelijk staat in het centrum van Bodegraven een bedroevend aantal winkels leeg.

Het zal wel een van hoofdthema’s van de komende tijd worden. Ik mocht onlangs aanwezig zijn bij een ontmoeting tussen de Koepel van Ondernemersverenigingen en de gemeente. Het onderwerp was het actieplan economie. Met stickers kon uit een hele reeks onderwerpen worden gekozen wat prioriteit moet krijgen. En het liften van het centrum werd met grote afstand kampioen. De ondernemers zelf hebben er ook geld voor vrijgemaakt. De Mierenakker in Reeuwijk blaast daar net op tijd niet leven in; voor het centrum van Bodegraven is het al 5 óver 12!

Er is een leuk clubje ontstaan dat nadenkt over het opgroeien van kinderen. Er zitten schooldirecteuren in, leiding van peuteropvang, een initiatiefnemer van de voorleesexpres voor kinderen met taalachterstand, een ambtenaar en het centrum voor jeugd en gezin. Deze week waren we voor het eerst bij elkaar. Boeiend! Elke ouder is betrokken, maar ze weten niet altijd hoe ze dat goed moeten doen hoorde ik zeggen. En hoe zorg je dan dat toch ieder kind kan toegroeien naar een succesvol leven?

Niet alle kinderen komen gemakkelijk en gelijk uit de startblokken. Iedereen denkt dan in de eerste plaats aan kinderen waar thuis niet goed Nederlands wordt gesproken. Daar kun je kind en ouders bij helpen. Maar er zijn ook sociaal emotionele startproblemen omdat het met de ouders zelf niet goed gaat. En ook in ons dorp zijn er carrière ouders die te weinig tijd hebben voor hun kind. Die om een dure diagnose vragen en jeugdhulp. Terwijl ze eigenlijk maar eens een weekje vrij moeten nemen om zelf aandacht voor hun kind te hebben.

Misschien moeten we vooral het kind weerbaarder maken en een completer aanbod doen bij het opgroeien. In Rotterdam is een school waar alle kinderen judo krijgen – een basissport voor beschaving. En van sporten krijg je honger, dus er wordt ook kookles gegeven. Om te koken moet je voedsel hebben, dus heeft de school een forse voedseltuin. En om dat allemaal een goede plek te geven behoort filosofie tot het standaardpakket. Ook ons clubje uit de eigen gemeente werd hier wel blij van, al is er nog een hele weg om het te realiseren.

De Bodegraafse economie is sterk door het bewerken van voedsel en transport. Maar als over 15 jaar geen diesel meer te krijgen is, hebben we ons dan op tijd aangepast? En is tegen die tijd voor de Randstad om ons Groene Hart heen voedsel uit eigen Hart niet veel belangrijker? Als de aarde opwarmt, en het straks te heet is om in Frankrijk en Spanje op vakantie te gaan – komen zij dan bij ons, op en rond de koele Reeuwijkse Plassen en varen op de Oude Rijn? Wordt het Groene Hart het Sun City van vergrijzend Nederland?

Serieuze vragen over een serieuze economie. Via de actie “Serious Request” had de gemeente twee dagen meedenken ingekocht van een brede groep ambtenaren van elders. En zo zat de Bodegraafse Hennie Castelein in Leidse dienst gewoon mee te denken met ónze vragen. En we trekken hard door. Deze week eindelijk de krachten gebundeld in het héle Groene Hart. Zo helpt de wethouder uit Woerden Bob Duindam ons inmiddels met de Kaasacademie. En de Goudse wethouder Daphne Bergman staat ons bij met pop-up stores in het krimpende winkelcentrum.

Binnen onze eigen gemeente begint de Koepel van Ondernemers op stoom te komen. Met opgestroopte mouwen en Primera-winkelier Jurgen Kok op het puntje van zijn stoel is het winkelgebied voorlopig de eerste prioriteit. Mijn collega portefeuillehouder economie Christiaan van der Kamp was de hele week goed op dreef. Zijn slogan “Het Groene Hart Werkt” werd breed omarmd. Bodegraven-Reeuwijk ligt midden in het Groene Hart, dat niet alleen prachtig veenweidegebied is, maar binnen de stedelijke ring van de Randstad is er ook serieuze economie!

Ik kende zijn vader nog wel van het voetbal vroeger.  En had hem ook wel eens in het dorp gezien op zijn aangepaste fiets. Eind vorig jaar toen we open avonden hielden over de veranderingen in de zorg was hij er en sprak ik hem: Tim, een jong volwassen vent, geboren met handicaps. Woont inmiddels in zijn eigen appartement, en werkt bij Ferm Werk. Mijn belofte vorig jaar om hem een keer op te zoeken op het werk kwam ik deze week na, bezocht hem in de werkplaats in Woerden.

Zijn grote wens is: gewoon werk graag! Liefst in het eigen dorp zodat hij er op de fiets naar toe kan gaan. Gewone collega’s. Thuis doet hij veel met de computer, dus als het zo iets kan worden….

Hij is een harde, weet zich steeds verder vooruit te knokken. Ik sprak ook zijn begeleider die mee filosofeerde over de mogelijkheden. Voor mij blijft Tim nog een tijdje een inspiratiebron om mensen aan gewoon werk te helpen.

Gelukkig helpt het kabinetsbeleid, dat bedrijven desnoods een boete oplegt om dit te bereiken. Al hebben mensen als Tim niets aan zo’n boete – gewoon werk graag. Effectiever is dus het besluit dat de gemeente dinsdag nam: ieder bedrijf dat voor meer dan € 50.000 werk uitvoert voor de gemeente moet iemand vanuit een uitkering in dienst nemen. Daar gaan wél extra banen door ontstaan. Een specialist van Ferm Werk kan er bij helpen, zodat de extra baan zelfs extra voordelen voor het bedrijf oplevert. Een hoge inzet, maar voor mensen als Tim mogen we ver gaan.

Waarschijnlijk is de leerplicht niet eens zo’n populair onderwerp.

Het was  ‘de dag van de leerplicht’, aanleiding om op de Pax Christischool langs te gaan en er met groep 8 over in gesprek te gaan.

De beide leerplicht-ambtenaren waren mee en hadden heerlijke taartjes voor de leerlingen meegebracht. Er waren grappige filmpjes over hoe de school vroeger was – ik herkende de beelden zo ongeveer nog uit mijn eigen jeugd. Er is in de tussentijd heel wat veranderd.

Maar het leukste was toch om met de kinderen in gesprek te gaan. We hadden het er over dat naar school gaan lang niet overal op de wereld vanzelfsprekend is. Veel kinderen wisten dat de 17-jarige Malala Yousafzai uit Pakistan de Nobelprijs voor de Vrede heeft gekregen in 2014, vanwege haar strijd voor het recht op onderwijs. De Taliban hebben haar daarop levensgevaarlijk verwond. In Syrië kunnen 3,5 miljoen kinderen vandaag niet naar school vanwege de burgeroorlog.

De klas gaf toe: zij boffen, al zouden sommigen een dagje spijbelen best leuk vinden. Dat laatste valt trouwens best mee – als wethouder wordt ik op de hoogte gehouden van de zorgwekkende gevallen, en dat zijn er maar een ruime handvol. Ook in het voortgezet onderwijs gaat het best goed in onze gemeente. We zitten royaal onder het landelijke gemiddelde in het aantal vroegtijdige schoolverlaters. En zelfs de talentrijke Mohammed uit groep 8, die graag profvoetballer wil worden, hij leert dapper door, want bij een vet contract komt nog heel wat lezen en rekenen kijken!

Een goede vriend vertelde me onlangs tijdens een gezellig etentje over enkele irritante bomen. Ze zijn wel mooi, maar net een tikkeltje te hoog en houden de zon uit zijn tuin. Nou is die tuin van hemzelf, maar deze bomen zijn van de gemeente, en dat maakt het wat lastig. Hij zou de bomen best zelf willen (laten) snoeien, en dan heus niet een halve meter boven de grond. Heeft de gemeente er geen werk aan en geen kosten. Hij wil het niet stiekem doen, maar legt het keurig neer als een reële vraag. Een interessante vraag, en nog best lastig ook.

Vanuit mijn gedroomde wereld zou ik graag ja zeggen tegen zo’n burgerinitiatief. In de leefwereld van mijn vriend is hij dan geholpen. Maar in de geplande wereld van de overheid roept dit toch twee vragen op. Eerste vraag: hoe belangrijk zijn deze hoge bomen voor anderen. Ze zijn onderdeel van een groen lint door de wijk aan een kronkelend wandelpad. Het zijn geen kleine jongens, maar ook geen stoere monumentale bomen, iets er tussenin. Naar dat antwoord zou je kunnen zoeken door het in de leefwereld zelf te vragen, bijvoorbeeld aan het dorpsoverleg.

 Visual Courtesy: LokalePolitie.BE   

De tweede vraag gaat over veiligheid en aanspra-kelijkheid: als mijn vriend uit de boom zou vallen, in zijn been zou zagen, of de tak op een voorbijganger laat vallen. Gelukkig heeft Maarten Bosman, een andere vriend van me, daar een jaar lang onderzoek naar gedaan, en er een boek over geschreven. In ruil voor een etentje heeft daar deze week zijn wijsheid over gedeeld met een groep ambtenaren. Dan blijkt er toch heel wat te kunnen. En zo kan mijn vriend binnenkort de boom in….. ik weet alleen nog niet of dat ook letterlijk kan, of figuurlijk.   

Ergens aan het begin van mijn loopbaan werkte ik enkele jaren op het Ministerie van VROM. Generatiegenoten van mij als jonge honden waren ondermeer Arnold Moerkamp (nu voorzitter College van Zorgverzekeringen), Peter Veld (die altijd maar won tijdens het tafeltennis in de middagpauze, nu de baas van de belastingdienst) en ook Martin van Rijn, de huidige staatssecretaris van VWS. Vol bewondering volg ik hoe hij in de zorg voor jeugd en ouderen een lang gekoesterde wens realiseert om die weer meer van de mensen zelf te maken.

Woensdag ontmoette ik Martin van Rijn weer. Nu was ik een man met een missie.

De gemeenten in de regio Midden Holland krijgen te weinig geld van de regering voor de taken in de jeugdzorg. Aan onze wil om de jeugdhulp eenvoudiger, beter en goedkoper te maken ligt het niet. Maar ineens miljoenen euro’s minder is niet zo maar te overbruggen – dat vraagt een langere overgangstijd.

Mijn Goudse collega Laura Werger had stroopwafels meegenomen.

Het gesprek liep zoals ik verwachtte en hoopte: hij snapte onze boodschap en toonde zich een bestuurder die meedenkt. Juist vanwege deze kwaliteit is hij als geen ander in staat om deze decentralisaties in het sociaal domein te leiden. Niet star of politiek opportunistisch, maar met verstand van zaken en een wijs bestuurlijk gevoel. In april vervolgen we het gesprek om dan tot conclusies en oplossingen te komen. En dan maar zien of ik terecht mijn hoop op hem heb gevestigd.

Het was voorjaarsvakantie. Terwijl half Nederland aan het skiën was deed ik “een inspiratierondje Nederland”, en haalde er vooral ideeën op hoe we in onze gemeente meer mensen aan het werk kunnen helpen. En als 80%-deeltijd wethouder ook tijd gemaakt voor een opdracht die ik heb van het Architectuur Instituut Rotterdam om een levend Stadslab te maken met nieuwe coöperaties. Waarom kiezen ze die organisatievorm, wat kunnen ze van elkaar leren, wat brengt deze nieuwe golf van coöperaties ons.

Mijn vader was bestuurslid van de coöperatieve Boerenleenbank, en later ook van de Rabobank. En er was de coöperatieve voerhandel, en de melk werd ook in een gezamenlijk bedrijf verwerkt. Twee jaar geleden was ik in het Spaanse Mondragon dat helemaal coöperatief georganiseerd wordt. Coöperaties zijn de trend. De ChristenUnie heeft zelfs de “coöperatiesamenleving” uitgeroepen waarin we van energieopwekking tot buurtzorg weer alles samen gaan organiseren.

Ik ben heel benieuwd hoe ver ons dat gaat brengen. Met Driebruggen en Reeuwijk Dorp gaan we onderzoeken of daar een zorgcoöperatie passend kan zijn. Gaat de Voedseltuin van Weideveld straks een coöperatief jasje aantrekken? Ontstaat er een coöperatieve vereniging van het Huis-van-Alles? Of gaat deze modieuze vorm ons alleen maar in de weg zitten, en is het een oplossingsparadox: je denkt dat de coöperatieve vorm je een oplossing biedt, maar de juridische eisen maken het zo ingewikkeld, dat het je initiatief alleen maar moeilijkheden bezorgt. 

Pieter Winsemius heeft voor de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid een aantal leuke studies gedaan. De rapporten hadden de titels “Vertrouwen in de buurt”, en “Vertrouwen in de burgers”. In die tijd werkte ik in de Rotterdamse wijken, en hebben we dikwijls samen uitgeprobeerd hoe dat precies werkte. Hij zei dan: je moet altijd in de buurt zijn, het initiatief niet overnemen, nooit voor de voeten lopen, maar wel rugdekking geven. Die combinatie is een subtiel spelletje, je moet het met gevoel spelen. 

Sculptuur Courtesy home.Kole.info

Tegenwoordig hebben we het over de participatie samenleving of doe-democratie, en we hebben burgerinitiatieven. Maar de les van Pieter Winsemius blijft dezelfde. De houding die wij er als gemeente bij willen hebben is ook dezelfde. We hebben er zelfs een nieuwe ambtelijke rol bij ingevuld: een initiatieven makelaar, Andy Jansen. Met hem samen oefen ik bij ieder initiatief wat er nou precies van ons gevraagd wordt. Soms alleen een compliment en luisterend oor, de andere keer meedenken, een deur openen, soms een klein zetje van de gemeente. 

Visual  Courtesy Movisie

Er komen veel initiatieven naar ons toe. Soms nodigen we onszelf uit. Dan bel ik op: mogen wij even met je meedenken. Deze week nog gingen we zo op bezoek bij de initiatiefgroep die een voedseltuin wil aanleggen op de braak liggende gronden van Weideveld. Een leuke groep vrijwilligers, met leuke plannen, ik hoop dat ze gaan slagen. Het werd een sprankelende avond, met ook voor de gemeente nieuw huiswerk. Maar het blijft hun initiatief, hun risico, hun glorie. Best spannend om zo te werken.

Foto Courtesy Andre Rietveld

Het afgelopen jaar heb ik me geërgerd aan de vele dramatische aankondigingen over de veranderingen in de zorg. Als je goed oplette kon je achterhalen dat de afzender weer een lobby-organisatie was, die daarmee beter uit onderhandelingen wilde komen. Of de oppositie in de Tweede Kamer die er electoraal gewin mee dacht binnen te halen. Of de vakbond die om baangaranties vroeg. Hup, even een drama-verhaal naar krant en televisie, en de volgende droeve voorspelling was een feit. Iemand repte in het NOS-Journaal zelfs over genocide op gehandicapten!
Wat een overdrijving.

Nou kan ik er wel tegen, en ik klaag er ook niet over als wethouder. Maar hoe erg was het voor mensen die zich afhankelijk voelen van zorg. Tijdens de informatie avonden heb ik veel mensen moeten geruststellen die in deze onzekere tijd extra angstig waren geworden. Het effect dat al die lobby horror op hen had heb ik dikwijls “misdadig” genoemd. Ik snap dat mensen voor hun belang opkomen en lobbyen, maar doe dat dan niet over de ruggen van de kwetsbare mensen voor wie je juist wilt opkomen.                                   Foto: Courtesy ZorgVisie

Inmiddels mag ikzelf met de Goudse wethouder Laura Werger voorop gaan in een lobby, omdat dreigt dat wij als gemeenten in de Goudse regio miljoenen gekort worden op ons geld voor jeugdhulp. Dat is geen klein probleem, het is een draak van een vooruitzicht. Dat zullen ze ook gaan uitleggen bij staatssecretaris Martin van Rijn en de Tweede Kamer. Maar we hebben ook afgesproken dat we daarbij geen spookbeelden gaan oproepen. We gaan ons niet bedienen van lobby horror. Uiteindelijk moeten mensen hun wethouder kunnen vertrouwen dat er heus fatsoenlijke zorg geleverd wordt.                                                     Foto: Courtesy AD.nl

Onlangs mocht ik een jubileumbijeenkomst toespreken van Bolaro, in de volksmond beter bekend als Scouting. Er waren uiteenlopende verhalen over hoe oud ze precies werden, maar in ieder geval ging het om een respectwaardige leeftijd, hoger dan de mijne. Er waren veel jonge mensen, die iedere week weer zich inzetten voor andere jeugdigen. Juist ook jeugd die zich bijvoorbeeld bij een sportclub niet zo thuis voelt, vindt hier een fijne omgeving. Als het nog niet bestond zou je willen dat het werd uitgevonden! Foto Courtesy Scouting Paulus Petrus Donders

En deze week was ik te gast in De Zon, het jongeren- centrum van Bodegraven. Er waren zo’n 15 jonge vrijwilligers. Zij staan model voor de bijna 15.000 vrijwilligersuren die hier georganiseerd worden voor allerlei jeugdfestiviteiten, waarvan de jaarlijks vakantiespelen natuurlijk de bekendste zijn. Een geweldige prestatie, en dat kan nog gewoon leuk en gezellig zijn ook. Ik kom De Zon steeds vaker tegen op allerlei plaatsen. En ook dat is maar goed ook. Met twee beroepskrachten mag je verwachten dat er niet alleen gezelligheid, maar ook wat opbouwwerk wordt geleverd.

Dat wordt nog interessant om over na te denken. Als gemeente geven we wel subsidie, maar we zijn niet altijd even duidelijk over wat we daar voor terug verwachten. Tot welke beleidsrealisatie moet dat leiden. Niet alleen de gemeente is daar zwak in; ook de instellingen zelf geven wel aan wat ze doen, maar niet wat ze er mee bereiken. Is een mooie oefening waard. Subsidies voor “leuk en aardig”, daar ben ik niet zo voor. Dan zet ik het geld liever in via een jeugdpreventie-fonds, waarmee we ons duidelijker richten op kwetsbare jeugd. Maar wel in een aantrekkelijke omgeving, en dat kan best leuk zijn.

Naar mijn smaak is het net zo grappig als ongepast als ik mensen “politiek” zien doen, met in het achterhoofd dat er straks weer verkiezingen aankomen. Vroeger zei ik dan dat ze te veel “Den Haag Vandaag” keken, en daarmee ook sfeer bedervend gedrag importeren. Want leuk is het lang niet allemaal, dat gemanoeuvreer in Den Haag. Met als het hoogste belang de kiezers te behagen. En ook zó doorzichtig. De verkiezingen in Griekenland, en straks bij ons voor de provincies en indirect voor de Eerste Kamer zijn een goede aanleiding om dit te schrijven.

Al jaren blijkt dat als een gemeente maar één lokale partij heeft, deze ongeveer 1/3 van de zetels kan halen. Mits er onderweg geen grote blunders zijn of ruzie. Ik voorspel dus dat Burgerbelangen bij de volgende verkiezingen nog één zetel winst boekt – ga maar vast goede (vrouwelijke en jonge) kandidaten zoeken. De andere partijen hebben samen nog 2/3 van de zetels  te verdelen. Het maakt niet uit wat ze daarvoor doen – de stemming in Den Haag bepaalt voor hen de uitkomst, het kan hoogstens een zeteltje schelen. En voor dat ene zeteltje zou ik mijn fatsoen niet opgeven door heel politiek te doen.

Daarom zeg ik ook steeds dat ik als wethouder helemaal niet aan politiek wil doen; ik ben een bestuurder. En ik prijs me gelukkig dat het hele college van burgemeester en wethouders er zo over denkt. Gewoon de gemeente goed besturen. Alle financiële problemen uit het verleden beetpakken en oplossen. Daadkrachtig voor financieel herstel zorgen. Ondertussen de boel netjes regelen en voor een goede dynamiek zorgen in de dorpen. Er zit een lekker zakenkabinet, en tot mijn plezier groeit ook die houding in de gemeenteraad.

Deze week mocht ik een lint doorknippen, en daarmee weer een nieuw bedrijf openen binnen onze gemeentegrenzen: Handel en Wandel, een veilinghuis, in een leegstaande loods aan de Oud Bodegraafseweg. Zij hebben gekozen voor onze gemeente vanwege de aantrekkelijke ligging en de gunstige condities. Het is hun vestiging in de Randstad van een bedrijf met inmiddels miljoenen-omzet. Er is het voornemen om in de komende jaren het hoofdkantoor en een definitieve vestiging in onze gemeente te openen. Dat is mooi, want economie betekent banen!

Samen met burgemeester Christiaan van der Kamp bereid ik het actieplan economie voor van de gemeente. Een dezer dagen leggen we het aan de ondernemers en de gemeenteraad voor om het dit jaar verder uit te werken, en vooral, om in actie te komen. Heel resultaatgericht, want economie betekent werk! Hét speerpunt van onze gemeente is al de cluster agrarisch-voedsel-bewerking-transport. Voor de toekomst zijn toerisme (Landal Reeuwijk, Rijnhaven, vaarroutes) kansrijk, en de zorg. De winkeliers en het MKB vergeten we niet.       Foto courtesy Ger Velders RTV Bodegraven

Het is verder de vraag hoe onze economische perspectieven op lange termijn zijn. Als de olie op is en transport niet meer zo leuk. Als de bevolking vergrijst, het klimaat verandert, de handelsstromen zich verleggen. Want ook in de toekomst zijn we voor onze banen afhankelijk van de economie. Met Bob Duindam van Woerden verken ik wat dat zou moeten betekenen voor ons beleid, en voor het hele profiel van het Groene Hart. Binnenkort helpt een hele horde jonge ambtenaren verbonden aan Serious Request ons met deze brandende vraag.

Er gebeurt van alles in de wereld wat te groot is voor mij. Ooit leerde ik: “Oh lord, give me the serenity to accept what I cannot change; the courage to change what I can, and the wisdom to know the difference”.

De gebeurtenissen in de wereld zijn soms zo gruwelijk. Toch blijft er het piekeren wat dat voor mijzelf betekent. En al helemaal sinds ik dat ook nog doe vanuit mijn perspectief als wethouder: voor 4 jaar aangesteld om er namens alle dorpsgenoten sturing aan te geven. Ook na Parijs.

Maandag sprak ik Touria Drif en Wieneke Icke, van bureau Bousa. Zij organiseren met de voorleesexpres en de Oké-klas voor een betere ontwikkeling van kinderen die met een achterstand beginnen. Een heel aansprekend burgerinitiatief.

Van de kinderen die geholpen worden hebben er veel ouders van Marokkaanse komaf, maar niet uitsluitend.

De vrijwilligers die helpen wonen meestal al generaties lang hier. Ze komen bij elkaar over de vloer. Dat zijn betekenisvolle verbindingen, die blijvende bruggen slaan!

Dinsdag sprak ik met Dris Bahkali en Mohammed Ambari over hun zorgen vanuit het Moskee bestuur en de Marokkaanse gemeenschap. Die zijn er, maar niet als een heel groot probleem. We deelden het verlangen om bruggen te blijven bouwen, en niet alleen na gruwelijk incidenten die niet van ons zijn, en waar wij niet bij kunnen.

Ik opperde het concept van de vreedzame school en de vreedzame wijk eens in onze gemeente te bezien. En zo al vanaf de basisschool extra te investeren in hoe we vol begrip en respect met elkaar omgaan. Dat ligt wel binnen ons bereik!

De beste wensen, een weergaloos nieuw jaar gewenst! Het klinkt aardig en is zeker goed bedoeld. Na een jaar waarin het nieuws gedomineerd werd door ellende over IS, ebola, Oekraïne en MH 17, en deze dagen door de gruwelijke aanslag in Parijs, terwijl er op dezelfde dag bij een bomaanslag in Jemen 34 doden vielen. Ik vind het een hele worsteling hoe daarmee om te gaan. Het is zo ver weg, ik kan er niet bij. Al motiveert het me wel om daar waar ik wél het verschil kan maken dan ook maar extra mijn best te doen.                

foto Courtesy NU.NL  

Oh ja? En hoe zit het dan met het inbraakgolfje dat door onze gemeente trekt? Geen alarmerende vragen uit de gemeenteraad, geen woedende artikelen in de media. Ook hier onmacht, hoewel VVD-commissielid Frank Rijkaard indruk op me maakte door de achtervolging in te zetten op een inbrekertje bij zijn overburen. Die toen ook door de politie werd gepakt. Verder lijken we gelaten de kleine kans te accepteren dat het ons gebeurt  - daarna dempen we de put en treffen we extra maatregelen.

Dus maar weer over tot de orde van de dag. Het sociaal team is aan de slag gegaan, de eerste week waarin de gemeente veel nieuwe taken heeft is rustig en beheerst verlopen, zelfs zonder Wendy Verkleij die als wethouder zo veel en goed voorbereidend werk heeft gedaan. Een nieuw jaar, laten wij hier in onze dorpen maar koesteren dat wij nog normaal met elkaar kunnen omgaan. Gewoon ons werk doen (en dus werk hebben), zuinig met overheidsgeld omgaan, en ons waardig naar elkaar gedragen. 

foto Courtesy Bodegraafs Nieuwsblad 

Op de zondagavonden wordt regelmatig “Tegenlicht” uitgezonden. Mijn favoriete programma omdat het zo blij maakt en steeds weer laat zien dat het ook anders kan in deze wereld. Op 23 november toonden ze Berlijn. Waar ouderen een veel leukere leefomgeving hadden, omdat ze zelf onderdeel waren van kinderopvang. De kinderen konden er meer en hadden lieve aandacht van ouderen. Samen maakten ze het eten, waarbij ze werden geholpen door jongeren met beperkingen die hier een veilige werkomgeving vonden.                                              

Foto Courtesy Kijk op Reeuwijk

Zou zoiets nou ook kunnen in de Reehorst, Rijngaarde en Vijverhof? Zou onze dorpshuiskamer Bij Everts ook creatief kunnen worden en hierin iets gaan betekenen? Inspireert dat dan het jongerencentrum De Zon? Het is de vraag die ik net voor de Kerst heb neergelegd bij alle betrokken partijen, die zich al onder de naam “SAM” hebben georganiseerd. Zouden zij in staat zijn om volgend jaar de zorg te veranderen, en het meer naar welzijn te brengen.

Deze week vroeg iemand of ik het boekje “Hoera, we gaan bezuinigen” officieel wil aanpakken. En dat wil ik niet. Met het hele college van B&W slagen we er uitstekend in om weer financieel gezond te worden, gelukkig. En ik snap het boek heel goed, maar vind de titel te provocerend in een tijd waarin veel mensen bang zijn dat ze hun noodzakelijke zorg niet behouden. Ik werk er liever aan dat we eerst het betere alternatief organiseren, zoals in Berlijn, waar mensen ook gelukkiger van worden. En ja, daarmee bezuinigen we dan ook nog. Het kan anders, en dat lijkt me een fijne gedachte voor volgend jaar – in januari ga ik weer verder met mijn wekelijkse blog. Maar vooreerst, hele fijne dagen en alle goeds in 2015!  

Samen met Wendy Verkleij ben ik bezig met een rondje langs alle dorpen in de gemeente, met steeds een inloopavond over de veranderingen in de zorg. We hebben deskundige medewerkers bij ons die antwoord kunnen geven op alle vragen. Er staan knusse tafeltjes, met kleedjes, een bloemetje en koffie – als in een huiskamer. Er komen heel wat mensen op af. Sommigen vrolijk en nieuwsgierig, anderen bezorgd, en sommigen vertellen me over hun situatie waarin ze zorg nodig hebben waarvan ik soms diep onder de indruk ben.

Wat we steeds kunnen uitleggen is dat de zorg juist dichterbij komt. We hebben inmiddels een sociaal team van hulpvaardige mensen, en ieder dorp krijgt vanuit dat team een eigen dorpsondersteuner, met een gezicht, een naam, en een 06 nummer! Is er iets aan de hand, dan zal deze dorpsondersteuner zorgen dat er iemand aan de keukentafel polshoogte komt nemen. Zo kan er snel iets geregeld worden. Bij ingewikkelder zaken wordt er met u een plan opgesteld. Allemaal heel duidelijk, de zorg komt juist dichterbij.

Waar iemand zich meldt maakt niet uit. Al snel zullen alle signalen toch richting het sociaal team en de dorpsondersteuner gaan. Op de informatie-avonden zie ik de bezoekers vrijwel allemaal gerustgesteld naar huis gaan. Want hoe ingewikkeld er in de media over wordt gedaan, hoeveel sombere beelden er door vakbonden en andere belanghebbenden worden uitgestrooid, hoe ingewikkeld alle techniek er achter ook mag zijn – voor mensen die zorg nodig hebben is dit de boodschap: de zorg komt juist dichtbij!

Het uitreiken van de jeugdlintjes 2014 was vorige week een feestelijke gebeurtenis. Allemaal blije en trotse mensen. De traditie is vorig jaar ingesteld door Wendy Verkleij (wat zullen we haar missen), en als wethouder jeugd zet ik die lijn graag voort. We hebben het vaak over jeugd als ze zorg nodig hebben, of als er problemen zijn – maar de meeste jeugd groeit natuurlijk op in geweldige omstandigheden. Sommige rolmodellen springen daar nog opvallend bovenuit. Het is leuk om dat extra aandacht te geven.   Foto's Courtesy: RTVBodegraven

Voor sommigen is zo’n start van het leven niet vanzelfsprekend. Dat motiveert mij sterk. De econoom Piketty maakt furore met zijn boek over vermogensongelijkheid. Politieke partijen stoeien al zo lang als ik me kan herinneren over inkomensonge-lijkheid. Maar in feite komen die twee thema’s in hoge mate voort uit een derde: de startblok-ongelijkheid! Paul Tough schreef er het boek over “How children succeed”. Ik ga me daar in de kerstvakantie eens in verdiepen.

De kern van mijn jeugdbeleid wordt hoe we kinderen die te maken hebben met die startblok ongelijkheid betere kansen kunnen bieden. In die gevallen zie ik een goede aanleiding om te subsidiëren in plekken van kinderopvang en peuterspeelzalen. Voor hen is het goed dat er vroeg en voorschoolse educatie is. Voor hen is extra aandacht en ouderbetrokkenheid op scholen een onderwerp, en het kunnen meedoen op een sportclub of culturele activiteit. Alles om die startblok ongelijkheid te verminderen.

Onze gemeente bestaat vooral uit zes dorpen, waar we de kracht van samenleven nog heel fijn voelen. Toen mijn kinderen nog thuis woonden en opgroeiden heb ik me ook vaak afgevraagd waar zij later zouden gaan wonen. En als ze een plek wilden in onze eigen gemeenschap, of ze daar wel voldoende slaagkans bij zouden hebben. Zo hou je namelijk de logica van dorpen vast. Slaagkansen voor de eigen jeugd, en kunnen doorstromen binnen je eigen dorp, dat is van grote waarde.

De komende maanden is er de kans om daar iets extra’s in te doen. Landelijk is er een nieuwe huisvestingswet. En met die wet in de hand moeten we opnieuw bezien hij wij daar voor onze dorpen uitvoering aan geven. Ik heb aan de gemeenteraad gevraagd om mee te denken over de slaagkansen in onze eigen dorpen. Het is technisch goed mogelijk om er voor te zorgen dat onze eigen jeugd uit de dorpen, maar ook doorstromers en mantelzorgers,  grotere kansen krijgen op een huurwoningen in het eigen dorp. Ik zou dat graag willen.

Omgekeerd raakt het instrument van de “starterslening” waarmee we starters helpen om voor het eerst een koopwoning te bemachtigen wat versleten. Door de gunstige voorwaarden van de starterslening slaan zij namelijk het goedkoopste woningsegment over. En daarmee benadelen we degenen die zo’n goedkoop appartement in de aanbieding hebben en willen doorstromen. Als overheid verstoren we daar dus een goede marktwerking. Dus moeten we maar eens overwegen daarmee te stoppen.

Deze week is de begroting voor 2015 van de gemeente door de gemeenteraad goedgekeurd – unaniem, ook de oppositie was positief, en dat is tamelijk uniek. Daarbij is er ook een jaarlijks ritueel waarbij de gemeenteraad met moties heel veel uitspraken doet. Ik kreeg er als wethouder 3 aangeboden, en daar was ik eigenlijk wel blij mee. Het zijn leuke moties, van een gemeenteraad die meedenkt, en waar ik wel wat mee kan. Onze eigen fractievoorzitter Bert Dikmans wil dat er zorg- coöperaties komen in onze dorpen, zoals dat al in Austerlitz gebeurt. Ouderen kunnen daardoor in hun eigen dorp blijven wonen. Goed om daar eens te gaan kijken.

Door de Christen Unie werd een motie ingediend om op internet hulpvraag en aanbod door buren en vrijwil-ligers op een marktplaats bij elkaar te brengen. Ook dat gebeurt al op een aantal plekken in Nederland. In onze gemeente hebben enkele initiatiefnemers daar al eens samen over nagedacht. Komend jaar ga ik graag met hen aan tafel zitten, of we ook in onder dorpen iets kunnen maken dat lijkt op WeHelpen.nl, en Zorgvoorelkaar.nl. Een mooi vooruitzicht, een steun in de rug.

Robert Smits (GroenLinks) wil een “right to challenge” invoeren, waarbij burgers het recht krijgen een initiatief of activiteit van de gemeente over te nemen, als ze menen dat ze dat beter kunnen. Graag zelfs zou ik zeggen.

De methode komt uit Engeland, en is daar onderdeel van hun inzet voor een Big Society, zeg maar de participatie-samenleving. Ik heb zelf in Londen gezien dat daar wel wat haken en ogen aan zitten, en die zetten we nog op een rijtje. Maar het idee is goed. Dit zijn leuke moties, zowel uit eigen gelederen als uit de oppositie – dat geeft heerlijke energie!

Ik was vorige week bij het “kinderparlement” van de Speel- en Werkhoeve. Op basis van heuse verkiezingen lopen daar ministers rond, bijvoorbeeld van sociale zaken, van binnenschoolse zaken en de minister van onderwijs.

De laatste, Isabel, had ontdekt dat een van de assistentes op school een groot talent heeft in tekenen. Ze heeft geregeld dat deze assistente in alle klassen de tekenles verzorgt. Leerlingen blij, assistente blij, collega-leerkrachten blij. Hoe mooi is het talenten te herkennen en te kunnen inzetten. En wat knap dat een kind dat bij volwassenen organiseert.

Andersom gebeurt het bij BRAVO, ooit door Beter Bodegraven geïntroduceerd, en inmiddels het paradepaardje van álle partijen. Kinderen kunnen er met een eenvoudig bonnetjessysteem kennismaken met allerlei sporten, cultuur en andere vormende hobby’s. Als ze het leuk vinden kunnen ze lid worden, tenzij de ouders daar niet genoeg geld voor hebben. Bij de begrotingsraad was er deze week aandacht voor deze kinderen. Gaan we regelen, natuurlijk. Want deze kinderen moeten niet alleen kunnen proeven aan sport, maar ze moeten ook écht kunnen meedoen.

Iedereen heeft talent. Niet alleen school-assistenten en kinderen, maar ook mensen die zonder werk bij de bijstand aankloppen. En zo zat ik gisteravond met de raadscommissie een hele stapel verordeningen te bespreken. Het uitgangspunt daarbij is het talent dat iedereen heeft. Iedereen die aanklopt voor de bijstand moet mee kunnen doen. Het liefst door begeleid te worden naar werk, daar weer verder voor te leren of te trainen. Maar als dat niet lukt, dan door als vrijwilliger actief te zijn. Want iedereen heeft talent, en iedereen hoort erbij!

Gisteren was er in Utrecht een grote conferentie over schuldhulpverlening. Een paar honderd mensen, waarvan ruim de helft een dikke boterham verdient aan de armoede van anderen, als incassobureau, deurwaarder, bewindvoerder, kredietbank, hulpverlener of wat dan ook. Maar het systeem zit zo hopeloos in elkaar dat de problemen alleen maar groter worden. Met een groepje presenteerde ik er een nieuw Nationaal Initiatief om mensen écht van hun schulden te verlossen. We werken dat de komende maanden uit. Ik hoop er in onze gemeente per 1 januari 2016 mee van start te kunnen gaan.

Als inspiratie las ik in de herfstvakantie het boek “Gratis geld voor iedereen” van Rutger Bregman. Hij laat er met veel voorbeelden zien hoe armoede en schulden als een soort moeras werken. Je komt er haast niet uit, het trekt je verder naar beneden.

Voortdurende geldproblemen beperken je vermogen om er zelf uit te komen, “de bandbreedte van denken wordt smaller”, het is zelfs alsof het IQ 15 punten naar beneden gaat. Het eerste gebod is dus: haal die wurgende druk een tijdje weg.

Op twitter heette ik al even “de man van 3 miljard”. Want zo veel geld is er ongeveer nodig voor een landelijk fonds dat de schulden tijdelijk overneemt. Totdat je (met de steun uit je omgeving) weer bent opgeveerd en je leven weer op orde hebt, weer werk en een inkomen, daarna ga je voorzichtig weer wat terugbetalen. En die 3 miljard: die is voor een groot gedeelte al te betalen door wat corporaties, energiemaatschappijen, verzekeraars, webshops en belmaatschappijen nu al jaarlijks afboeken, en betaald opdrachten geven aan die enorme schuld-incasso industrie!

Dinsdag presenteerde het bestuur van het Wierickehuis in Nieuwerbrug de plannen om het eigen dorpshuis weer op te frissen, en ook de komende jaren een bruisend bestaan te geven. Het Wierickehuis wankelde, zowel financieel als in de programmering.

Een zaal vol Nieuwerbruggers gaf met een gul applaus steun aan de plannen. Collega wethouder Dirk Jan Knol was met een vriendelijke lening naar het dorp afgereisd, en er was een intekenlijst voor vrijwilligers om met zelfwerkzaamheid nog een handje te helpen.

Het Bodegraafs Nieuwsblad had deze week een groot artikel over het voormalige Evertshuis in Bodegraven, dat na een fikse en dure opknapbeurt “Bij Everts” heet.

In een interview gaf de nieuwe beheerder Bart Oudenhoven aan dat dit eigenlijk de huiskamer van het dorp Bodegraven zou moeten zijn.

En zo is het ook; er zijn publieksbalies, de bibliotheek is er en leestafels met kranten, is goed gelegen en zou in de komende jaren weer kunnen uitgroeien tot de centrale ontmoetingsplek.

Een mooi perspectief voor vitale dorpen, waar het individualisme nog niet is doorgeslagen, waar de anonimiteit nog niet de boventoon voert, waar elkaar ontmoeten nog niet is verarmd tot de app en facebook, waar we elkaar nog kennen en bijstaan.

Bij zulke dorpen hoort een centrale ontmoetingsplek, de huiskamer van het dorp. En een goede voedingsbodem voor nieuwe initiatieven en nabuurschap. Aan zulke dorpen wil ik als wethouder wel bijdragen.

Ik hou van kaas.

Ik ben ook de zoon van een zelfkazende boerin, en dat ambachtelijke proces op de boerderij vond ik best fascinerend om te zien.

Mijn eerste baantje als net afgestudeerde econoom was kazen keren en poetsen bij de Kaasunie in Gouda.

Dit heb ik allemaal opgebiecht toen ik met mijn collega’s afgelopen dinsdag te gast was bij burgemeester Milo Schoenmakers van Gouda en zijn wethouders – in de Waag in Gouda, waar ook het kaasmuseum is gevestigd.

Onmiskenbaar: kaas drukt een groot stempel op de regio.

Maar economisch gezien hebben we aan het kaasstem- pel niet genoeg.

De economische groei in het hele Groene Hart van Holland is de afgelopen 15 jaar fors achtergebleven bij het nationale gemiddelde, ruim 10%. Dat baart zorgen, daar moeten we iets aan doen.

De Goudse regio alleen is daarvoor te klein. Als wethouder voor “De Nieuwe Regio” coördineer ik dat we grotere stappen gaan zetten, met het hele Groene Hart, ook Alphen en Woerden; niet alleen gemeenten, maar vooral ook bedrijven, wetenschap en kenniscentra.

Je zou haast zeggen….. “Groene Hart – hard nodig”. Woensdag mag ik daarom in de gemeenteraad de positiebepaling verdedigen.

De gemeente Bodegraven - Reeuwijk is daarin een constructieve vooroploper. Onder aanvoering van CU-raadslid Arie de Groot is dapper stelling gekozen. Die strijd lijkt nu gewonnen, we werken meer samen in een nieuwe Groene Hart regio. Maar er is nog veel creativiteit en ondernemerschap nodig om de economische vitaliteit ook voor de komende decennia in stand te houden.

Werk aan de winkel!

Niets zo erg als huisuitzettingen. En het lost ook zo weinig op – voor de uitzettende huisbaas resteert er meestal een onbetaalde rekening en stevige kosten om het huis op te knappen. De vertrekkende huurder krijgt er heus het leven niet gemakkelijker door op orde. Als corporatiebestuurder kende ik al de stelregel dat een gezin met kinderen nooit op straat moest komen te staan. Als wethouder in een overzichtelijk kleine gemeente probeer ik te organiseren om iedere dreigende huisuitzetting te weten, en zo nodig te kunnen voorkomen.

Zo ook een week geleden, toen mij werd aangekondigd dat over enkele dagen een moeder met twee jonge kinderen het huis zou worden uitgezet. Natuurlijk gebeurt dat niet zo maar, er was een stapeling van problemen en een oplossing niet binnen bereik. Mijn vrees was echter dat de kinderen daar de dupe van worden en bovendien dure klanten van de jeugdhulp. En worden gemeenten niet verantwoordelijk voor het sociaal domein om juist zulke “multi-probleem-gezinnen” beter te kunnen helpen?

Het voordeel van wethouderschap is dat één telefoontje aan de corporatie dan genoeg kan zijn. Je kunt echt het verschil maken. Maar onder voorwaarde dat er dan nu wel snel een echte aanpak voor dit gezin komt. Ben benieuwd hoe dat gaat lopen. Is een aardige klus voor het sociaal-team, dat we net aan het opstarten zijn, waar kennis over schuldsanering, jeugdzorg en maatschappelijke zorg bij elkaar komt. Een geweldige opsteker als dit nu wél gaat lukken!

Martien Kromwijk  05-10-2014

Was deze week bij de voedselbank. Aan het Stationsplein in Gouda waren zo’n 25 vrijwilligers de voedselpakketten van deze week aan het samenstellen. Daarvan zijn er ook iedere week 65 voor mensen in onze gemeente. Alleen voor de allerarmsten, die gescreend zijn vanuit de schuldsanering, en enkele statushouders die hier nog op gang moeten komen. Armoede bestaat echt, ook in onze welvarende dorpen. Ik heb heel veel respect en waardering v.oor wie zich daar iedere week weer voor inzet.

Om een beter beeld te krijgen van hoe vaak armoede voorkomt in onze gemeente, wie daar al wat aan doet, en hoe we elkaar kunnen aanvullen is er op 7 oktober een Ronde Tafelgesprek over armoede. Dit is een initiatief van PvdA-raadslid Lisbeth Hertogh. Ik ben er heel blij mee, want het laat zien dat al velen in de samenleving zich hiervoor inzetten. Als gemeente hoeven we dat niet naar ons toe te trekken, maar kunnen we wel ondersteunen dat er meer wordt afgestemd, geen dubbels ontstaan, en vooral dat er niemand wordt vergeten.

Ook op andere plaatsen ontstaat er steeds meer aandacht voor armoede. Ik kreeg deze week een vraag in mijn mailbox om mee te denken met een initiatief uit Den Bosch, waar een lange mars naar Den Haag wordt ingezet, waarbij onderweg symbolisch 365 lege borden worden uitgedeeld. Nog belangrijker vind ik de vele initiatieven die er zijn om de schuldsanering in Nederland nu eindelijk eens te verbeteren. Samen met ondermeer Cordaid ben ik bezig daar lijn in te brengen. Het is in de politiek nog een echt wegkijk-onderwerp. Maar hopelijk niet lang meer.

Kort geleden was er een spectaculair moment. De wooncorporatie Mozaïek Wonen reikte de sleutel van een huurwoning uit aan de 26-jarige Bodegraafse Lucia Verkleij. Zij stond al 4 jaar ingeschreven voor een woning, en moest normaal gesproken nog wel zo’n 4 jaar  wachten. Maar de gemeenteraad had een tijdje geleden gevraagd jongeren en starters meer kansen te geven. En toen zijn de corporaties een deel van de woningen gaan verloten, zodat niet meer alleen ouderen doorstromen, maar ook de jeugd een kans heeft. Een simpele oplossing voor een groot probleem. Weer één mens geholpen. Geweldig!

Dick Mol (Mozaïek Wonen) en Lucia Verkleij en Martien Kromwijk

Foto Courtesy: Woningbouwvereniging Reeuwijk

Ik moest hier weer aan terugdenken toen ik deze week op de radio een 83-jarige man het volgende hoorde zeggen: “Een samenleving die niet goed zorgt voor ouderen, en die zijn jeugd geen kansen geeft, zo’n samenleving heeft geen toekomst”. En zo is het maar net. Als je veel gereisd hebt (of veel televisie kijkt) dan kan je het nog best wat relativeren. We staan immers in alle lijstjes toch maar heel goed – het buitenland kent helemaal geen thuiszorg als wij, en wij hebben zo ongeveer de laagste jeugdwerkloosheid.

Maar toch, het is een eervolle taak om te werken aan het versterken van een samenleving met toekomst. In balans, sociaal duurzaam. Hoe we de kracht van samenleven in onze dorpen verder versterken. Dat is de nieuwe verantwoordelijkheid van gemeenten. Daarover gaat de dynamische beleidsnota sociaal domein, die Wendy en ik aan de gemeenteraad hebben voorgelegd. Veel te dik, volgens sommigen; te veel tekst. Dat is nodig om steeds weer die ene oudere of dat ene kind een oplossing op maat te kunnen bieden. Maar de blijdschap in de ogen van Lucia die als jongere wél een kans kreeg, die telt. Dát geeft toekomst!

Deze zomer werden in onze gemeente enkele camper-parkeerplaatsen in gebruik genomen. Daar is heel wat over gegrapt en gesproken in onze dorpen. En ik kan me wel voorstellen dat er wenkbrauwen bij worden gefronst. Wat ik er persoonlijk van vind hangt er eigenlijk van af wat het gekost heeft om dit te organiseren. Ons eigen raadslid Vincent Rorive was in de zomer van plan daar schriftelijke vragen over te stellen. Ik weet eigenlijk niet of hij dat echt gedaan heeft. Ik ben er ook wel nieuwsgierig naar.

Ik zat met Vincent aan de bar bij te praten toen het gesprek ook over diëten ging. Hij zij alleen te geloven in ADHD. Toen ik hem verbaasd aankeek legde hij het uit: een Altijd De Helft Dieet. En toen ging er een lampje branden, en combineerden wij de beide onderwerpen: de behoefte aan het afslanken van de gemeentelijke begroting, en liefst wat minder vette uitgaven doen als gemeente (zoals de camper-parkeerplaats) zouden we ook met een dieet kunnen aanpakken.

En zo is de “Altijd De Helft € Doctrine” geboren.

Sindsdien vind ik het een leuk spelletje, waarbij ik binnen het gemeentehuis regelmatig mijn vinger opsteek en om wat ADHD vraag. “Als we nou eens de helft van het gevraagde geld beschikbaar stellen, hoe ga je dat dan oplossen”. De eerste reactie is meestal: dat kan niet, want de offerte komt echt op dit hele bedrag uit. Maar daarna ontstaat het creatieve denken. Wat kunnen we zelf, wat weten onze eigen dorpelingen al, wie wordt juist blij om hierbij betrokken te worden. Er gaan verrassend leuke dingen uit ontstaan.

Werk-gevers helpen

Mensen boven regels

Eigenlijk is het een rare beroepsnaam: “wethouder”. Het klinkt als een soort handhaver, een brave Hendrik die een belangrijke functie heeft om het gedrag van de burgers keurig in het gareel te houden. Terwijl we allemaal weten dat wetten en regelingen best moeilijk zijn, soms knellen en wel eens onredelijk zijn. Sterker nog – de vakbonden hebben ooit uitgevonden dat als je stipt de regels volgt de boel in het honderd loopt; dat noemen ze stiptheidsacties, en het is al heel lang een favoriet drukmiddel van hen bij onderhandelingen.

Een precies aan de wet-houder ben ik zelf ook nooit geweest. Integendeel, ik hou er van om zelf te blijven nadenken (weliswaar als loyaal en fatsoenlijk burger), maar wel de randen opzoeken als dat nodig is om mensen of omstandigheden te redden. En inmiddels deel ik in het dagelijks bestuur van de gemeente, in B&W dus, het plezier met mijn collega’s om zo veel mogelijk vanuit de logica van de dagelijkse leefwereld van mensen te denken. We hebben er zelfs een slogan voor ontwikkeld: “mensen boven regels”, en ik hou een lijstje bij van hoe vaak dat lukt, en wanneer niet.

Het vraagt soms een beetje lef, en je moet er voor willen staan als wethouder, als verantwoordelijk bestuurder van de gemeente. Maar dat liever dan je machteloos voelen, en stomme besluiten nemen omdat de wet dat nu eenmaal voorschrijft. Ik hoop dat deze norm van “mensen boven regels” al snel aanstekelijk gaat werken, dat de gemeente als overheid ook als partner wordt herkend. Dat we minder procedures aanspannen tegen onze eigen burgers (en zo ook nog eens veel juridische kosten besparen) en een sfeer creëren van samen aan dezelfde kar trekken.

Martien Kromwijk  30-08-2014

Samen-redzaamheid

Dit is voorlopig mijn laatste blog – eind augustus weer verder.

Het is buiten zonnig, 26 graden – morgen lekker beachvolleyballen op het Raadhuisplein.

Mijn eerste 100 dagen als wethouder zitten er op, ik heb ze in 50 dagen gedaan, want nu breekt het zomerreces aan.

Woensdag voor het eerst in de gemeenteraad opgetreden, en daar de participatie-samenleving als thema genomen voor de richting van het beleid. Je zou ook kunnen zeggen dat we voor de opgave staan om meer samen-redzaamheid te organiseren.

Samen-redzaamheid

Martien Kromwijk 13-07-2014

Sober wonen, rijk leven

Tot een paar weken geleden praatte ik met vrienden, familie en op straat vrijwel nooit over de gemeente (als ik eerlijk ben zelfs niet in de periode van de verkiezingscampagne voor de gemeenteraad). Dat is drastisch veranderd. Er gaat nu geen barbecue, borrel of ontmoeting voorbij of het gesprek gaat wél over de gemeente. Het meest aangeroerde thema is dan de financiële positie van de gemeente. Zonder uitzondering benoemt iedereen het tot de belangrijkste taak om die weer op orde te krijgen.

Daar ben ik het ook mee eens. Ook al ben ik geen wethouder financiën: het is ook mijn eerste prioriteit. En zelfs van het gehele college.

Onze eerste maatregelen staan in de Kadernota over de gemeentebegroting, waar de gemeenteraad dezer dagen over vergadert. We hebben voor een kleine 2 miljoen aan gaten moeten dichten met allerlei maatregelen, en ik weet niet eens zeker of we er daarmee zijn. Ik vind dat een heel daadkrachtige start en weet zeker dat we die financiële scherpte gaan volhouden.

Wat we er nog het meest van zullen merken is dat de buitenruimte wat soberder zal worden ingericht en onderhouden, en dat er enkele voorzieningen zullen sluiten. Het motto zou kunnen luiden: sober wonen, maar rijk leven. Waarbij met rijk leven niet eens de euro’s worden bedoeld, maar de manier waarop we aandacht voor elkaar hebben en voor elkaar zorgen. Want naast de financiële degelijkheid die van ons gevraagd wordt, heeft iedereen ook wel door dat gemeenten veel sociale taken van het Rijk overnemen. En dat wordt ook nog een hele klus.

Jeugd is onze toekomst

Deze week samen met collega Wendy Verkleij op bezoek geweest bij het Gezinshuis Sanuk, een kleinschalige vorm van pleegzorg binnen onze gemeente. Een initiatief van Lianne van der Made en Martijn Plomp, die steun krijgen van specialisten in het begeleiden van de hen toevertrouwde kinderen.

Ze hielden open dag, omdat ze net zijn verhuisd, en nu net wat meer kinderen kunnen opvangen.

Kinderen die in een huiselijke omgeving weer zo goed mogelijk aan het gewone leven deelnemen.

Alle lof!

Het spreekt me zo aan omdat het kleinschalig is, en daarom een menselijke maat biedt.

En omdat het een gewoon burgerinitiatief is: mensen met een groot hart, die laten zien dat zorg in onze samenleving niet alleen maar een recht is dat je bij de overheid haalt, of dat vanuit grote instituten wordt georganiseerd.

Dit is de sociale weerbaarheid van dorpen, in zo’n samenleving wil ik graag leven, deze is sociaal duurzaam en langer vol te houden.

En daarmee is het een pareltje in mijn portefeuille van jeugdzorg. Vanaf 1 januari a.s. wordt de gemeente daarvoor verantwoordelijk. In onze gemeente krijgen ongeveer 1000 kinderen op enige manier speciale hulp. Best veel vond ik toen ik dat cijfer zag, maar toch is het met ongeveer 12 procent van onze jeugd aardig op het landelijk gemiddelde. We zijn bezig dit binnen de gemeente goed te organiseren, met ook lijntjes naar de huisartsen, de scholen en het jeugd-, en jongerenwerk. Specialistisch waar het echt moet, maar bij voorkeur simpel in de dagelijkse leefomgeving, net als Sanuk.

Jeugd is onze toekomst          Beeldmateriaal Courtesy: Stichting Jeugdformaat

Martien Kromwijk 29-06-2014

Wat is "Burgerproof"?

Kom je onbevangen binnen bij de gemeente, en dan blijkt een van de meest gebruikte termen ‘burgerproof’ te zijn. Het staat zelfs in het Raadsprogramma. Maar wat is burgerproof nu eigenlijk? Het klinkt wel leuk, maar als wethouder met ook ‘burgerparticipatie’ als taak (weer zo’n woord) moet je toch de vraag stellen wat daar dan precies onder wordt verstaan. Letterlijk zou je denken dat wat de gemeente doet bestand moet zijn tegen burgers. Maar dat wordt vast niet bedoeld.

Eerder iets van het omgekeerde: dat de gemeente er is voor de burgers. Iets van dienstbaarheid, dat de burger er bij kan, het kan begrijpen. Ik heb in mijn eerste weken bij de gemeente mijn boek uitgeleend over “Verdraaide organisaties” van Wouter Hart.

Hij beschrijft fraai hoe een organisatie niet vanuit zichzelf moet denken, maar vanuit de klant. Niet van binnen naar buiten, maar van buiten naar binnen.

Of met het taalgrapje van Jan Rotmans: het gaat niet om een overheid met onderdanen, maar om een onderheid met overdanen.

Een tijdje terug mocht ik met Pieter Winsemius meedenken over zijn rapport “Vertrouwen in de burger”.

Hij onderscheidt:

(1) beleidsparticipatie (inspraak etc),

(2) maatschappelijke participatie (zelf meedoen in wijk-, en dorpsteams, mantelzorg, evenementen etc) en (3) burgerinitiatief (zoals het ondernemersfonds, een private praktijk voor jeugdhulp, of Vota dat helpt met de administratie thuis).

Zou het burgerproof zijn als de gemeente voor dit alles openstaat, en het met zorg, liefde en aandacht ondersteunt?

Samen met de wooncorporaties

Vorige week was ik bij de Parlementaire Enquêtecom-missie Woningcorporaties. Een hele opgave om op die plek je relaas te doen. In mijn geval vooral over de

SS Rotterdam, maar ik heb ook een breder beeld kunnen neerzetten. Minister Blok is bezig met wetgeving om de taken van de corporaties te beperken. Naar mijn smaak de verkeerde weg. Er zijn nog heel veel hardnekkige problemen in onze samenleving die we nog niet weten op te lossen. Daar is samenwerking en creativiteit voor nodig. Er zijn zelfs mensen die daarvoor de politiek ingaan. Dan moet je nieuwe en grensverleggende aanpak niet willen blokkeren, maar moet je zoeken naar hoe je dat juist wél mogelijk kan maken.

m

In die houding wil ik ook optreden als wethouder met het onderwerp wonen in mijn portefeuille. Deze week had ik kennismakingsgesprekken met de beide cor- poraties in Bodegraven-Reeuwijk, Mozaïek en de Woningbouwvereniging Reeuwijk. Mijn collega Kees Oskam heeft de eerste verantwoordelijkheid voor de nieuwbouwprojecten. Mijn interesse gaat in de eerste plaats naar de beschikbaarheid van huisvesting voor jongeren en starters, de doorstroming van ouderen naar hun passende huisvesting, en de betaalbaarheid – die met de enorme huurstijgingen ook een groot probleem aan het worden is. Het verlagen van de energierekening door duurzaamheidsmaatregelen zou daar wel eens een oplossing bij kunnen zijn.

Volgende week komt directeur Dick Mol van Mozaïek naar de raadscommissie om er een presentatie te geven over de prestaties van zijn organisatie. Dat is voor mij direct de start van goede gesprekken over wat we wél kunnen presteren. Ik zie daar naar uit. Een positie van co-productie opbouwen. Voor mij wel bijzonder, om deze relatie niet meer mee te maken vanuit de positie van corporatiedirecteur – zoals ik ooit was – maar nu aan de gemeentekant als wethouder. De inbreng blijft hetzelfde: zoeken naar hoe we de oplossingen juist wél mogelijk maken.

Het probleem van schulden

Een van de belangrijkste taken van de gemeente vind ik wat vroeger de sociale dienst heette – de inkomens-ondersteuning vanuit de overheid voor wie (tijdelijk) geen inkomen uit eigen arbeid heeft. En ook  de sociale werkvoorziening, beschutte werkplekken voor mensen die in gewone bedrijven niet mee kunnen komen vanwege een arbeidshandicap. Deze beide taken worden voor onze gemeente gedaan door Ferm Werk, waar ik als wethouder dan weer bestuurder van ben.  Deze week in Woerden op werkbezoek geweest bij Ferm Werk en er ook enkele mensen uit onze eigen dorpen gesproken die daar geplaatst zijn.

Vroeger de afdeling sociale zaken.

Officieel ga ik nu over de Participatiewet, omdat daarin vanaf 2015 de nieuwe regels voor de gemeente staan op dit terrein. Maar ik noem  mijn portefeuille liever “werken”, omdat daarmee de doelstelling duidelijk is: alles moet er op gericht zijn dat mensen door te werken weer zo veel mogelijk hun eigen inkomen verdienen, in een zo normaal mogelijke werksituatie. Is ook beter voor het geluk en de gezondheid van de betrokkenen.

Mensen worden ondersteund en extra getraind om dat aan te kunnen. Ferm Werk is hiermee pas dit jaar begonnen en heeft nog wat slagen te maken om hierin zo goed te worden als de eigen ambities aangeven. En goede kansen dat we daarin gaan slagen.

Het ingewikkeldste deel van deze portefeuille vind ik hoe om te gaan met schulden. Een steeds groter probleem in onze samenleving. Het geeft ook morele dilemma’s. Schulden staan succesvol opvoeden (jeugdzorg) en aan het werk gaan soms in de weg. Maar het al te soepel saneren van schulden is bijkans een aanmoediging om schulden te maken, en dat kan toch ook niet de bedoeling zijn.

Ik las onlangs nog het boek “Alle dagen schuld”, van Mirjam Pool.

Het is niet een onderwerp waar je als wethouder populair mee gaat worden. Maar ik ga er wel mijn tanden in zetten, het is té belangrijk, je kunt er niet bij wegkijken.

Op naar weerbare dorpen

De eerste dagen als wethouder veel kennismaken, met de medewerkers van de gemeente, met de plaatselijke pers, maar ook met diverse fractievoorzitters. Ik kom er helemaal nieuw en onbevangen tussen rollen, en filosofeer hardop over hoe ik mijn taken wil invullen, en waar we zouden kunnen uitkomen. Wat ben ik dan blij dat ik het gebiedgebonden werken mag coör- dineren, en dat de wijk-, en dorpsteams ook onder mijn aandacht vallen. Met wethouder Wendy Verkleij deel ik de verantwoordelijkheid voor de grote sociale taken die de rijksoverheid dit jaar overdraagt aan de gemeenten. Dat is een hele klus, kent veel risico’s, maar het biedt ook grote kansen.

Terecht zegt staatssecretaris Martin van Rijn steeds: in welke samenleving willen we straks wonen. De oude verzorgingsstaat moet echt een paar tandjes goedkoper, minder uitgaan van rechten en grote instituten. We zullen weer meer de logica moeten organiseren van steunsystemen die we zelf kunnen bieden aan mensen die het even niet redden. In de achterhoek noemden ze dat “naoberschap”. En hebben wij mazzel: zulk nabuur- schap bestaat in onze dorpen ook nog. Bodegraven-Reeuwijk is nauwelijks één gemeente, maar vooral een verzameling dorpen die nog hechte gemeenschappen zijn.

Bij het inrichten van de nieuwe taken van de gemeente in de zorg, de jeugdhulp, de arbeidsparticipatie en het passend onderwijs doen wij er slim aan dat niet los van elkaar te organiseren zoals de rijksoverheid dat deed, maar wij kunnen zoeken naar de logische inbedding in onze dorpse structuren. Ik hoop dat we daar ook een mooie verbinding bij kunnen maken met de wijkteams. Ik ga daar snel langs. En ik hoorde dat het team in Driebruggen daarover in oktober al een thema-zaterdag gaat organiseren. Ben daar heel benieuwd naar. En als we dan ooit moeten doorfuseren naar een 100.000+ gemeente (wat ik niet hoop, maar op termijn wel verwacht), dan zijn we daarbij veel minder kwetsbaar, want dan kunnen wij leunen op zorgzame, weerbare dorpen. Hoe? We hebben minstens vier jaar om dat samen verder uit te vinden.

Martien Kromwijk 01-06-2014